راهنمای جامع رفرنس‌دهی پروپوزال: اصول و استانداردها

برای شروع یک پژوهش یا پایان‌نامه، پروپوزال یک طرح اولیه است که توسط پژوهشگر به دانشگاه یا موسسه مورد نظر ارائه می‌شود. تا در صورتی که توسط اعضای علمی دانشگاه  تایید شود، مرحله اصلی نوشتن پایان‌نامه شروع شود. در واقع شروع نوشتن پروپوزال نیز خودش بعد از تایید عنوان پایان‌نامه است. بدین ترتیب که هر دانشگاه برای خود فرمی برای پروپوزال تدوین نموده است که براساس آن باید هر دانشجو پروپوزال خود را تکمیل کند.

رفرنس دهی یا درج منابع چیست و چرا در پروپوزال اهمیت دارد ؟

برای انجام هر پایان‌نامه، در ابتدا نیاز است که پروپوزال تهیه شود، بدین ترتیب باید یک پروپوزال قوی نوشته شود که تمام اصول نوشتار علمی در آن رعایت شود تا بتوان به عنوان شروع پایان‌نامه خود به دانشگاه و استاد راهنمای خود ارائه کنید. در این میان اگر از اصول اصلی پروپوزال‌نویسی استفاده نکنید، پروپوزال توسط  دانشگاه و استاد راهنما، تایید نمی‌شود و رد خواهد شد.
رفرنس‌نویسی از موارد مهم نوشتار یک پروپوزال است که باید براساس یک چارچوب معین نوشته شود و استانداردهای لازم در آن رعایت شود. در واقع رفرنس‌دهی برای جلوگیری نمودن از سرقت محتوای علمی و ادبی است که در مقاله‌ها، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها آورده می‌شود که بر این اساس برای منابع مورد استفاده، با دادن نقل‌ها، نویسنده اصلی مشخص می‌شود و بدین ترتیب می‌توان با خیال راحت مطالب را از منابع مختلف علمی برداشت نمود.

چگونه در پروپوزال رفرنس دهیم

اگر بخواهیم هدف از نوشتن رفرنس‌ها و همچنین استنادات را در یک پژوهش یا پروپوزال ذکر کنیم ، به این دلیل است که در واقع از نویسنده اصلی آن مطلب نام برده شده و به نوعی قدردان زحمات او باشیم. از سویی دیگر، اساتید و خوانندگان پروپوزال مورد نظر، بهتر می‌توانند به منابع اصلی پروپوزال نوشته شده، دسترسی داشته باشند و در نهایت در مورد آن تصمیم بهتری می‌توانند بگیرند.

تعداد رفرنس‌های پروپوزال

تعداد رفرنس‌ها در نوشتن پروپوزال، هیچ محدودیتی ندارد، اگر بهتر بخواهیم بگوییم، استفاده از رفرنس‌های جدید و با رتبه علمی بالاتر، بسیار بهتر است. بدین ترتیب که استفاده از رفرنس‌ها به تعداد معقول و منطقی در نوشتن پروپوزال، اهمیت خاصی دارد. بنابراین استفاده از حداقل رفرنس‌ها که توسط استاد راهنما مشخص می‌شود تا حدی که  در نوشتن مطالب زیاده‌گویی و پراکنده‌گویی نشود، بسیار اهمیت دارد.

 انواع روش‌های رفرنس‌ دهی در پروپوزال :

• رفرنس‌ دهی به روش شیکاگو
• رفرنس‌ دهی به روش هاروارد
• رفرنس‌ دهی به روش ونکوور
• رفرنس‌ دهی به روش apa

از کدام روش برای درج منابع در پروپوزال استفاده کنم:

در بیشتر موارد طریقه رفرنس‌دهی توسط دانشگاه، مشخص می‌شود. معمولاً دانشگاه‌ها، روش رفرنس‌دهی apa را تعیین می‌کنند. ولی روش‍های دیگری هم برای رفرنس‌دهی موجود است که نام برده شدند و در ادامه بیشتر و دقیق‌تر به هر یک میپردازیم .

در نوشتن رفرنس در پروپوزال، باید موارد زیر را نویسنده در نظر بگیرد:

• بعد از پایان نوشتار پروپوزال، باید رفرنس را حتماً در یک صفحه جدید نوشت.
• در رفرنس نویسی پروپوزال باید دقت شود تمام موارد مانند مطالب، اشکال، جداول، نمودارها با آوردن نام سند که از آنجا برگرفته شده، آورده شود.
• طریقه نوشتن رفرنس پروپوزال به هر صورتی باشد، در نهایت باید لیست منابع در پایان پروپوزال (تحقیق) براساس ترتیب الفبا نام خانوادگی نویسنده آورده شود.
• اگر در پروپوزال از یک نویسنده، چندین مطلب از مقاله‌های مختلف آن نویسنده آورده شود، باید براساس سال انتشار مقاله‌ها، رفرنس‌نویسی انجام شود.
• همچنین اگر از یک نویسنده، دو مقاله در یک سال منتشر شده است، در اینجا براساس ترتیب حروف الفبا نام مقاله، رفرنس‌نویسی انجام می‌شود.
• رفرنس‌دهی در پروپوزال باید براساس روش apa صورت گیرد.

 توجه به نسخه رفرنس یا منبع برای دادن رفرنس در پروپوزال

به احتمال زیاد نسخه‌ها و ویرایش‌های مختلف از یک منبع علمی، باهم تفاوت دارند. بدین ترتیب هنگام نوشتن رفرنس در پروپوزال باید به این امر نیز توجه شود که مطلب از کدام نسخه  است. مثلا کتاب مدیریت استراتژیک، چاپ اول ۱۰۰ صفحه است ولی در چاپ دوم، ۱۲۵ صفحه است، قطعاً نویسنده در چاپ دوم تغییراتی داده است، بنابراین آوردن شماره چاپ یا ویرایش در نوشتن منابع پروپوزال بسیار اهمیت دارد.

رفرنس دهی به روش apa

این روش در رفرنس‌ دهی پروپوزال بدین صورت است که برای نوشتن رفرنس مقاله‌هایی که در پروپوزال استفاده شده، که در داخل متن نیز باید نام نویسنده و سال انتشار مقاله آورده شود. در پایان پروپوزال، در لیست منابع استفاده شده در مقاله، باید:

• نام نویسنده (نویسندگان)،
• سال انتشار یافتن مقاله،
• نام مقاله موردنظر،
• نام مجله که مقاله درآن انتشار یافته،
• Volume مجله مقاله،
• Issue مجله مقاله،
• حدود صفحات مجله مقاله،
• DOI

این روش شامل دو بخش اصلی است:

1. ارجاع درون‌متنی
2. لیست منابع (References)

ارجاع درون‌متنی (In-Text Citation)

ارجاع درون‌متنی به صورت کوتاه و شامل نام خانوادگی نویسنده و سال انتشار منبع است.
فرمت کلی:

(نام خانوادگی نویسنده، سال انتشار)
یا
نام خانوادگی نویسنده (سال انتشار)

مثال‌ها:

• ارجاع مستقیم:
  “بر اساس مطالعه اسمیت (۲۰۲۰)، یادگیری آنلاین تأثیر زیادی بر پیشرفت دانش‌آموزان دارد.”
• ارجاع غیرمستقیم:
  “تحقیقات نشان می‌دهد که یادگیری آنلاین مؤثر است (Smith, 2020).”

اگر صفحه خاصی مدنظر باشد:

(Smith, 2020, p. 45)

نمونه کامل از رفرنس‌ دهی پروپوزال

متن پروپوزال:
یادگیری آنلاین تأثیرات مثبتی بر دانشجویان دارد (Smith, 2020). تحقیقات جدید نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند در این فرایند نقش مؤثری ایفا کند (Johnson, 2021).

لیست منابع:

Johnson, P. (2021). The role of AI in education. Journal of Modern Research, 12(4), 123-145. https://doi.org/10.1234/abc.2021.5678

• Smith, J. (2020). Learning Psychology. Oxford University Press.

نکات مهم برای پروپوزال‌نویسی به روش APA

1. منابع به ترتیب الفبایی مرتب شوند.
2. از فونت Times New Roman سایز ۱۲ برای لیست منابع استفاده کنید.
3. فرمت hanging indent را برای هر منبع اعمال کنید.
4. تمام اطلاعات لازم درباره منابع (مانند نویسنده، تاریخ، عنوان، و ناشر) دقیق باشد.

رفرنس‌دهی به روش Chicago

روش دیگر رفرنس‌دهی، درج منابع شیکاگو Chicago  است. به دلیل روش رفرنس‌دهی شیکاگو دارای دقت بالایی است، بسیاری از محققین و نویسندگان از این نوع روش  برای رفرنس‌دهی استفاده می‌کنند.

به این نوع روش، شیوه‌نامه رفرنس‌دهی علوم انسانی نیز می‌گویند. معمولاً در پروپوزال‌ها، پایان‌نامه، مقاله‌های حوزه علوم انسانی مانند ادبیات، تاریخ، مدیریت و هنر از روش شیکاگو استفاده می‌کنند.

این سبک رفرنس‌دهی توسط دانشگاه شیکاگو به وجود آمده است. این سبک رفرنس‌دهی، به طور معمول از دو روش اصلی برگرفته شده است. شیوه یادداشت‌نویسی (Notes and Bibliography) و شیوه نویسنده-تاریخ (Author-Date). در نوع یادداشت‌نویسی، به صورت شماره‌ در متن، ارجاعات آورده می‌شود و سپس در پاورقی جزئیات کامل آورده می‌شود یا اینکه در نهایت در انتهای پژوهش یا مقاله مورد نظر در بخش فهرست منابع، آورده می‌شود.

قوانین نگارشی رفرنس‌دهی شیکاگو

• از نقطه ، ویرگول‌ها و کلمات پیوندی بین عناصر مختلف رفرنس ها استفاده می‌شود.
• نام نویسنده، عنوان اثر، محل انتشار، ناشر و سال انتشار به ترتیب پشت هم قرار می‌گیرد.
• استناد به منابع اینترنتی و مقالات علمی نیز آورده می‌شود.

رفرنس‌دهی به روش  MLA

نوشتن منابع پروپوزال به روش MLA، در رشته های علوم انسانی استفاده بیشتری دارد. این شیوه، به صورت ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه – ﺗﺎرﯾﺦ در داخل متن و یا به ترتیب حروف الفبا در انتهای متن نوشته می شود.

انواع رفرنس نویسی منابع به روش MLA

• رفرنس‌نویسی کتابها

در ابتدا نام خانوادگی و نام مولف یا ویراستار آورده می‌شود و نقطه .بعد عنوان کتاب به صورت ایتالیک آورده می‌شود و نقطه. اگر کتاب ویراستار، مترجم، یا گردآورنده  دارد، نام او آورده می‌شود در  انتها اطلاعات مربوط به ناشر مانند مکان نشر: نام ناشر، و تاریخ نشر  آورده می‌شود.

• رفرنس‌دهی مقاله‌های نشریات

در ابتدا نام خانوادگی و نام مولف  آورده شود و نقطه. بعد عنوان مقاله درون گیومه آورده شود  و نقطه . سپس نام نشریه به صورت ایتالیک آورده شود و  در ادامه  تاریخ  انتشار و دو نقطه. سپس شماره صفحه  آورده می‌شود.

• رفرنس‌دهی منابع غیرکتابی مانند مصاحبه، شنیداری و …

در ابتدا عنوان منبع موردنظر آورده می‌شود (فیلم، مستند و ..) به صورت ایتالیک و نقطه. نام کارگردان یا تهیه کننده و نویسنده و کاما. نام منتشرکننده، کاما. منبع پخش و در نهایت زمان آورده می‌شود.

• رفرنس‌ دهی منابع و اسناد الکترونیکی

در ابتدا نام خانوادگی، سپس نام مؤلف، ویراستار، مترجم، جمع‌آوری کننده و سپس نقطه. نام منبع نقطه. تاریخ انتشار نقطه. نام مؤسسه یا سازمان یا شخص مسئول وب‌سایت آورده می‌شود.

• رفرنس‌دهی پایان نامه یا رساله

در ابتدا نام خانوادگی و  سپس نام ارائه دهنده رساله  آورده می‌شود و نقطه. سپس عنوان رساله باید در درون گیومه آورده شود و سپس نقطه. اطلاعات مربوط به محل تحصیل و تاریخ دفاع .

فرمت نوشتن رفرنس‌ها در پروپوزال

در هنگام نوشتن رفرنس‌ها در پروپوزال، باید به فرمت کلی متن توجه شود. در واقع  نوع فونت، فاصله پاراگراف‌ها، هدو فوتر، شماره‌گذاری صفحات و …. همگی باید با شیوه‌نامه دانشگاه مورد نظر مطابقت داشته باشد. همچنین باید این مورد نیز در نظر گرفته شود که مشخصات هر رفرنس در دو جا آورده می‌شود، یکی در درون متن پروپوزال و دیگری در انتهای متن پرپوزال، در قسمت فهرست منابع. باید توجه شود که محل نوشتن رفرنس در داخل متن، دقیقاً بعد از مطلب موردنظر باشد و به اشتباه، رفرنس متن‌ها جابجا نشود.

درج نمودن همزمان مطالب پروپوزال و رفرنس‌ها

بهتر است همزمان با نوشتن پروپوزال، رفرنس‌ها نیز در جایگاه‌های خود، آورده شوند. زیرا بهتر می‌توان به مطالب به طور همزمان نظم داد. چون ممکن است اگر در انتهای کار رفرنس‌نویسی انجام شود، محل درست مطالب فراموش شود و باعث سردرگمی  و زمانبری بیشتری شود.

خطاهای رفرنس‌ دهی درپروپوزال نویسی

در بیشتر مواقع دو نوع خطا در رفرنس‌‌نویسی پروپوزال‌ها اتفاق می‌افتد.

• خطاهای محتوایی در رفرنس‌نویسی پروپوزال

درج ننمودن منابع مورد استفاده در مطالب پروپوزال، استناد نمودن به طور مستقیم به منابع اصلی و همچنین عدم استناد نمودن به منابع واسطه، ارجاع نمودن ناقص مطالب مورد استفاده در پروپوزال به افراد و نوشته‌های نامعتبر، ارجاع‌دهی ناقص منابع و ….

• خطاهای صوری در رفرنس‌نویسی پروپوزال

این نوع خطا، در بیشتر مواقع به دو صورت  اتفاقی و عمدی، رخ می‌دهد. خطاهایی مانند اشتباه وارد نمودن شماره مطلب ، استفاده اشتباه از علائم نگارشی در نوشتن فهرست منابع، اشتباه وارد نمودن عنوان مقاله، کتاب یا پایان‌نامه ، نام نویسنده، سال انتشار و …

بنابراین باید دقت نمودن از به وجود آمدن این نوع اشتباهات که به نظر ناچیز اما مهم هستند، اجتناب نمود.

درنهایت باید این را متذکر شویم که به اشتباه از چندین سبک رفرنس‌ دهی نباید در نوشتن پروپوزال استفاده شود. در نوشتن رفرنس‌ دهی در پروپوزال، فقط باید از یک سبک مناسب در کل نوشتار پروپوزال استفاده شود. براین مبنا باید دستورالعمل سبک رفرنس‌ دهی را به خوبی بشناسید و براساس آن از قواعد همان نوع رفرنس‌نویسی استفاده کنید.

ارتباط با ما

آیدی تلگرام : mnik60@

آیدی ایتا : @ mnik60

آیدی روبیکا: Aryaprozhe@

شماره واتساپ:۰۹۱۲۵۰۱۳۰۹۴

میتونی با یک کلیک پروژه خودتو ثبت کنی!

سفارش پروژه در تلگرام

سفارش پروژه در واتساپ

سفارش پروژه در ایتا